Drie jaar geleden dacht ik snel weer door te gaan na mijn hersenschudding. Tot ik mijzelf fietsend op de autobaan trof. Mijn hersenen bleken meer hersteltijd nodig te hebben. Ze werkten niet goed samen en kwamen met verkeerde oplossingen.
Afgelopen jaar zag ik bij organisaties hetzelfde gebeuren. Corona schudde ons door elkaar en nu zijn we de verbinding een beetje kwijt. We gingen weer naar kantoor, probeerden de draad van vroeger weer op te pakken, maar vonden nog geen nieuwe balans.
Problemen binnen teams blijven steeds vaker onder water omdat hybride werken het makkelijk maakt elkaar te ontlopen en moeilijk om spanning op te lossen. De kloof tussen managers en medewerkers is ongemerkt vergroot en hoe dat op te lossen is vaak nog een raadsel. En de betrokkenheid van afdelingen onderling lijkt vaak al helemaal vervlogen te zijn. Het gevolg? Meer polariteit, niet alleen op kantoor maar ook in de samenleving. En dus minder zelfreflectie en oplossend vermogen.
Terwijl deze tijd er nou juist zo om vraagt samen tot oplossingen te komen
Wat kunnen we over verbinding leren van hersenen? Hersenen bestaat uit zenuwcellen die informatie dragen en verwerken waardoor we bijvoorbeeld emoties voelen, lopen, praten en dergelijke. Deze grijze stof is met uitlopers verbonden aan witte stof. De witte stof geeft informatie door naar andere delen van de hersenen en naar andere zenuwcellen in ons lichaam. Witte stof is cruciaal voor de snelheid waarmee we complexe processen kunnen uitvoeren, zoals het nemen van beslissingen en het verwerven van nieuwe kennis. Het blijkt ook cruciaal voor ons aandachtsvermogen. Afwijkingen in witte stof gaan gepaard met ziektes en gedragsstoornissen, zoals ADHD, autisme, dementie en depressie.
Bij mensen met autisme lijkt witte stof zich meer te richten op hersengebieden in de buurt en minder met hersengebieden verder weg in het brein. Het is een soort netwerk van landweggetjes zonder snelwegen. Dat maakt dat details beter worden opgemerkt, maar dat het lastig is om aparte stukken informatie te integreren tot één betekenisvol geheel. Daardoor ervaart iemand met autisme de wereld chaotischer.
Het doet me denken aan organisaties met verkokerde afdelingen die in detail perfect uitvoering geven aan wat eens is bedacht. Maar die geen betekenis kunnen geven aan signalen uit de omgeving dat hetgeen zij doen niet meer passend is. Die zich slachtoffer voelen en zich daarom afsluiten voor de voor hen chaotisch en vijandige buitenwereld. Gelukkig kan een organisatie zelf zijn witte stof organiseren. Door te zorgen dat afdelingen aangesloten zijn op elkaar kunnen ze samen betekenis geven aan verandering in de omgeving. Zo vind je nieuwe oplossingen.
Als witte stof verdraaid of uitgerekt wordt, bijvoorbeeld door een auto-ongeluk, dan kan dat leiden tot coma of vegetatieve toestand. Terwijl de grijze stof met de juiste informatie nog volledig intact zijn werk doet. Het doet me denken aan organisaties waarin teams los van elkaar hun werk goed doen, maar die mede door corona de onderlinge verbinding kwijt zijn en daardoor als geheel verlamd lijken. Of die juist oververhit raken, doordat er geen signaal meer wordt doorgegeven als er ergens een team overvraagt is en ziek wordt. Je ziet teams dan beschuldigend naar elkaar en naar het management wijzen. Want: ‘aan ons ligt het niet’. Maar net als een zenuwcel moet een team of afdeling ook zélf zorgen voor goede zenuwuitlopers. Voor het zenden en ontvangen van prikkels. Je moet jezelf ook openstellen voor informatieoverdracht. Voorheen ging dat veelal onbewust. Omdat er altijd mensen zijn die als witte stof makkelijk bij een ander team binnen stappen, die veel mensen in de organisatie en /of veel geschiedenis kennen. Omdat je elkaar tegen kwam in de gang en bij de lunch. Omdat je collega elke dag carpoolt met iemand elders uit de organisatie, waardoor je hoort dat anderen tegen dezelfde dingen aanlopen en je verbanden en nieuwe oplossingen ziet.
Nu de witte stof door corona en het hybride werken minder sterk is en we vooral nog contact hebben binnen de eigen groep, is de vraag hoe we dat kunnen oplossen. Hoe we kunnen herstellen met nieuwe en wellicht ook ander vormige verbindingen.
Ook voor de samenleving geldt dat we ons vermogen om samen tot oplossingen te komen verliezen als we alleen nog naar onze eigen groep kunnen luisteren. En dat we de grote problemen die op ons afkomen niet zien als we enkel gefocust zijn op details om ons heen. Dus laten we herstellen. Laten we verbinden. Laten we elkaar opzoeken. Laten we ons níet laten meezuigen in onze eigen koker op het web. Maar laten we naar elkaar luisteren. Laten we ons oordeel over de ander even parkeren. Want we zijn ziek geweest en hebben hersteltijd nodig.
